Kıkırdak Doku
Kıkırdak doku, vücutta esnekliği olan, belli bir sertliğe sahip bağ dokusudur. Ancak kemikler kadar sert olmazlar. Oldukça dayanıklı, damarsız ve esnek yapıdadır. Kıkırdak doku bazı etkenlerden dolayı sertleşme ve kireçlenme gibi etkilere maruz kalabilir. Kıkırdak doku hücreleri yaklaşık 15-20 mikron büyüklüğünde olur. Eklemlerin arasındaki sürtünmeyi azaltacak şekilde, eklem yüzeylerini örterler.
Eğer kireçlenme gibi etkilere maruz kalırlarsa, kıkırdak dokuda bozulmalar meydana gelir. İskelette kulak ve burun gibi organlarda kıkırdak doku çatı vazifesi görür. Yapısı kemikten yumuşak olan kıkırdak dokunun rengi de beyazımsı olur. İçeriğinde kan damarları olmaz, bükülme özelliği bulunur. Beslenmesi dokular arasında meydana gelen sızıntılarla olur. Bir anlamda kıkırdak doku vücutta yarı taşıyıcı olan bir işlev görmektedir.
Kıkırdak doku türleri
Elastik kıkırdak: Bunlar vücuttaki sarı kıkrdaklardır. Kulak kepçesinde, gırtlak ve östaki borusunda bulunurlar. İşlevleri nedeniyle bölgelerin açık kalmasını sağlarlar. Hiyalin kıkırdak dokusu gibi bir yapıya sahip olsalar da matris içine dağılan elastik liflerde içerirler. Bu elastik kıkırdak dokuya sertlik özelliği kazandırır ve aynı zamanda elastik olmasını sağlar.
Hiyalin kıkırdak: Vücuttaki kıkırdakların çoğunluğu bu türdedir. Yarı saydam matrisi sayesinde ışığı geçiren özelliğe sahiptir. Hareketli olan eklemlerde bulunan kıkırdak doku bunlardır.
Kemiklerde iç dokuda kemikleşme merkezi olarak yer alırlar. Ayrıca nefes borusu, gırtlak ve burun gibi solunum yolu çeperlerinde bu kıkırdak doku olur. Mikroskobik incelemede kıkırdaklardaki hücrelerin bir kısmının ikili, üçlü gruplaşma yaptığı rahatlıkla görülebilir. İzogen gruplar denilen bu yapılaşma hiyalin kıkırdakta görülür.
Fibröz kıkırdak doku (Fibrokartilaj): Özel bir yapıya sahip olan bu kıkırdak doku, sert desteklenmeye gerek duyulan, yüksek gerilime gerek duyulan bölgelerde, kalçada, omurgaların arasındaki disklerde, pelvis kemikleri yüzeyinde, kemik ve tendon temas yerlerinde fibröz kıkırdak doku bulunur. Yapı itibarıyla hiyalin kıkırdak dokudan daha yoğun olurlar.
Kıkırdak doku hastalıkları
Kıkırdak doku hastalıkları kemikleşmeye neden olan ve kıkırdak dokuda büyümeye neden olan rahatsızlıklardır. Özellikle artrit, akondroplazi, koskokondritossurma gibi hastalıklar kıkırdak dokuyu olumsuz etkiler.
Kıkırdak doku kendini yeniler mi?
İnsanlarda yaşam süresinin uzaması, eklemlerdeki hiyalin kıkırdak dokunun işlevlerini zorlaştırmaktadır. Çünkü kıkırdak dokunun kendini yenilemesi oldukça zordur. Kıkırdak dokuda bulunan hücreler toplam kütlenin sadece %1 kadarını oluşturur. Bu sayıdaki hücrelerinde yaşın ilerlemesiyle birlikte azalması kıkırdakların kendini yenilemesine engel olur. Ayrıca yaşın ilerlemesiyle birlikte insanların kıkırdak dokuya olan ihtiyacı da artar. Bu nedenle herkesin genç yaşlarında kıkırdak dokuyu yıpratacak alışkanlıklardan vazgeçmesi, bu değerli dokuyu özenle kullanması gerekir. Kıkırdak doku kayıpları genellikle aynı pozisyonda uzun süreli kalma, fiziksel aktivitelerin azlığı gibi etkenlerden kaynaklanır.
Kıkırdak doku sağlığı nasıl korunur?
Bunun için daha hareketli bir yaşam tarzı benimsenmelidir. Dizlerdeki kas grupları düzenli egzersizlerle güçlendirilmeli, dizlerin taşıdığı yükün kaslar yardımıyla hafifletilmesi sağlanmalıdır. Bunun için faydalı olacak bacak kaldırma çalışmaları yapılmalıdır. Yüzme etkinliklerine ağırlık verilmeli, ayakkabı tercihlerine dikkat edilmelidir. İleri yaşlarda alkolden kaynaklanan kemik iliği ödeminden korunmak için, alkol kullanımına dikkat edilmelidir. Bu kıkırdak doku kaybına neden olan önemli bir etkendir. Kıkırdak sorunları diyabet ve kortizonlu ilaç kullanımı gibi etkilerle de ortaya çıkabilir. Bunlarında takip ve kontrolü düzenli olarak yapılmalıdır.
19.01.2024 02:21:34
Kıkırdak Doku ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
