Diz eklemi, vücuttaki en büyük eklem olup, hareketler için oldukça önemlidir. Dizdeki stabiliteyi yan ve çapraz bağlar sağlar. Diz eklemi içerisindeki uyluk ve kaval kemiğini çapraz bağlar bir arada tutar. Diz bükülü olduğunda ve düz halde sabit olmasını bu bağlar sağlar. Öndekine ön çapraz bağ, arkadakine ise arka çapraz bağ adı verilir. Vücuttaki yükün taşınmasını sağlayan dizin problemleri arasında, diz kıkırdak aşınması da bulunmaktadır. Yük taşıyan dizde en önemli sorunlardan biri budur. Bu durum, vücudun hareketlerini doğrudan etkiler.

Eklem hastalıkları, artrit ve artroz olarak ikiye ayrılır. İltihaplı olan eklem hastalıkları artrit olarak adlandırılır. Artroz ise eklemlerdeki aşınmayı ifade eder. Genellikle 60 yaşından büyük kişilerde görülen artroz, daha erken yaşlarda nadiren görülür ve şiddetli eklem ağrılarının oluşmasına neden olur. Bunun nedenleri arasında fazla kilo, hareket azlığı, vücut ağırlığının bir yana yüklenmesi gibi sonradan oluşan etkenler ile doğuştan gelen genetik yatkınlık gibi faktörler bulunur.

Diz eklemindeki kemik uçlarını sürtünmeden koruyan kıkırdak aşınır. Bu uçlarda normalde yumuşak ve elastik kıkırdak kılıf bulunur. Sürekli yük taşıyan eklemdeki kıkırdakların pürüzlenmesi ve elastik yapısının azalmasıyla kıkırdaklar incelir ve kırılgan hale gelir. Eğer kıkırdak tamamen aşınırsa, kemikler sürtmeye başlar. Bu durum kişide ağrılara ve hareketlerde azalmaya yol açar. Ayrıca iltihap yapan etkenler eklem sıvısına karışır ve eklem kapsülü şişerek iltihap gelişir.

Artroz, dizde oldukça etkili olur. Bunun dışında bel ve kalça eklemini de etkiler. Diğer eklemlerde de görülebilir. Yaşın ilerlemesi risk olsa da bazen gençleri de etkileyebilir. Bazı meslek gruplarında diz kıkırdak aşınması daha fazla görülür. Ayakkabı seçimine dikkat etmeyenlerde, tek taraflı yük taşıyanlarda da kıkırdak aşınması meydana gelir. Kıkırdakların bir kere aşınması halinde, bunun tamiri mümkün değildir. Kıkırdak doku yeniden kendini oluşturamaz.

Hastalarda yakınmalar dinlenerek, fiziki muayene yapıldığında diz kıkırdak aşınması sorunu kendini gösterir. Daha sonra yapılacak laboratuvar tetkikleri ve röntgen çekimi hastaya tanı konulmasında yardımcı olur. Gerekirse biyopsi ve artroskopi yapılabilir.

Hastaların bilinçli olarak egzersiz yapması, kıkırdak aşınmasını yavaşlatabilir. Ancak egzersizlerin eklemi zorlamaması gerekir. Hareket, eklemlerin beslenmesini sağlayarak metabolizmasını destekler. Eklemlerdeki kıkırdak dokuya hafif baskı uygulanması, damar yapısı olmayan kıkırdakların beslenmesine yardımcı olur. Hareketlerin aynı basınçta olması eklemler için yararlıdır.

Diz kıkırdak aşınması tedavisinde fizik tedavi uygulamaları da başarılı şekilde uygulanır. Ekleme fazla yük bindirmeden yapılan hareketler sayesinde, diz eklemi etrafındaki kaslar güçlenir ve desteklenir. Masaj uygulanarak bölgedeki kan dolaşımı düzenlenir. Bunlar, eklemdeki hareket yeteneği azalmış alanların gevşemesini sağlar. Ağrılar için soğuk uygulama yapılır.

Tedavide beslenmeye de dikkat edilmelidir. Çünkü kilonun fazla olması, kıkırdağın aşınmasını hızlandırır. Bu yüzden kilo kontrolü yapılması önemlidir. Eğer kıkırdak aşınmasına iltihaplanma da eşlik ediyorsa, E vitamini, omega-3, midye ekstreleri ve enzimler diyette yer almalıdır. Bunun yanında hastaların alkolden ve kafein içeren içeceklerden uzak kalması gerekir.

Diz kıkırdak aşınması tedavisinde ilaçların ve cerrahi girişimlerin de yeri vardır. Artroskopi sayesinde eklem incelemesi yapılır. Bu sırada kıkırdak hasarı tedavi edilebilir. Doku alınır ya da bölgeye iltihap önleyen kortizon verilebilir. Bazı sportif aktiviteler ağrıları azaltırken, bazıları ağrıları tetikleyebilir. Kıkırdak aşınmasını önlemek için kıkırdakları güçlendirecek ilaçlar bulunmamaktadır. Hastalar sadece kaslarını güçlendirmeli, kilo vermeli ve kıkırdak aşınması nedeniyle oluşan belirtilerin azalmasını sağlayan hareketler yapmalı, zorlayıcı olanlardan kaçınmalıdır.