Kıkırdak erimesi, dizin eklem kısımlarında gonartroz ismi verilen kıkırdağın erimesi ve hasara sebep olmasıdır. Genellikle yaşı ilerlemiş olan bireylerde ve fazla kilosu olan bireylerde görülür. Bayanlarda daha sık bir biçimde görülmektedir. Sebebi ise bayanların kemik yapılarının erkeklerinki kadar güçlü olmamasıdır. Dizin eklem kısmı vücutta kireçlenmenin en fazla görüldüğü yer olarak bilinmektedir.
Eklem kıkırdağı sert ve elastik bir örtü şeklinde eklemlerde bulun kemik uçlarını sarar ve iki kemiğin birbiri üstüne nazik ve sürtünme oranı en düşük seviyede hareket etmesini sağlamaktadır. Eklem kıkırdağı travma ya da kötü kullanıma bağlı olarak yıpranırsa bedenin diğer dokuları gibi hızlı bir biçimde iyileşme göstermez. İyileşme olsa bile tam olarak bir iyileşmeden söz edilemez.
Kıkırdağın yıpranması ve yaralanması neticesinde beliren kemiğin eklem bölgesinde diğer kısma doğrudan teması ile hareket edebilme kabiliyetinde sorunlar ortaya çıkmaktadır. Ağrı kireçlenmenin en belirgin göstergesi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ağrı tüm bedene yayılmaz yalnızca diz eklemi ile sınırlı kalmaktadır. Kişinin şikâyetleri muayene teşhisleri her zaman paralellik göstermez. Röntgen çekimi ile kireçlenme bulguları tespit edilmiş olan bireylerin yalnızca %30'unda ağrı hissi tespit edilmektedir. Diz ekleminde görülen kireçlenmenin ağrısı ilk zamanlarda tipik biçimde tutulan eklemin kullanılmasının ardından daha fazla artmaktadır ve bu ağrılar ancak dinlenme ile azalış göstermektedir.
Kıkırdak Erimesinin Belirtileri Nelerdir?
- Çoğu kez sızı biçiminde yeri net bir biçimde gösterilemeyen bir ağrıdan söz edilebilir.
- Kıkırdaktaki yıpranma arttıkça hareket kabiliyeti giderek kısıtlanmaktadır.
- Hatta sürekli yapılan hareketler daha zorlayıcı bir hal almaktadır ve bu ağrı hissi dinlenerek dahi geçmeyecek hale ulaşmaktadır.
- Uyku esnasında eklemi çevreleyen ve koruyan kasların kasılma oranı azalış gösterdiğinden bireyin uykusundan uyandıracak kadar ilerlemiş ağrılarla karşılaşılabilir.
- Kıkırdata oluşan hasarla birlikte tutukluk, sertleşme, eklem kısmından duyulan çıtırtı şeklinde sesler, eklem ile gerçekleştirilen aktiviteler de kısıtlanma ve eklem bozuklukları gibi birtakım sorunlar görülmeye başlayabilir.
- Uzun bir müddet hareketsiz kalınmanın sonrasında veya sabah uykudan kalkınca tutukluk ve sertleşme hissedilebilir. Bu his 15-20 dakika kadar sürebilmektedir.
Kıkırdak Erimesinde Yapılması Gerekenler
Diz ekleminde kıkırdak zedelenmesini düşürmenin ve kıkırdak yapısını korumanın gündelik yaşamda bazı kuralları mevcuttur. Bu kuralları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Fazla kilolar mevcutsa bunlardan kurtulmak,
- Bazı aktivilerle bacak kaslarını kuvvetlendirmek,
- Alaturka yerine alafranga lavaboları tercih etmek,
- Bol bol dinlenmek,
- Namaz kılan bireylerin namazlarını sandalyede oturarak kılmaları,
- Gerekli tedavi yöntemlerini uygulamak,
- Uygun egzersiz programlarını düzenli bir biçimde yapmak,
Kıkırdak Erimesinde Tedavi Nasıl Yapılır?
Tedavinin amacı tümüyle iyileşmeyi sağlamak değil oluşan ağrı hissini dindirmektir. İlk evrelerde bazı egzersiz programları, destek verici cihaz kullanımları, yaşama düzeninde oluşturulan değişiklikler ve diğerleri diye başlıklara ayrılmaktadır. Bu başlıkları şu şekilde açıklayabiliriz:
Yaşan tarzını değiştirme: Mevcut olan durumu daha zor hale getiren merdiven çıkma, bisiklet sürme gibi dizin katlanarak yapıldığı hareketlerden uzak durmak gerekmektedir. Fazla kilosu olan kişiler bir an önce bedene fazla yük veren bu kilolarından kurtulmalıdır. Hatta bu konuda istikrar sağlamak için bir Uzman gözetiminde güzel bir diyet programına uyulmalıdır.
Egzersiz yapmak: Egzersiz yapan bireylerin diz bağı ve kasları kuvvet kazanacağından egzersiz yapmak da tedavi yöntemleri arasında yerini almıştır.
Destek verici cihazlar: Elastik bandajlar ve diz içi kıkırdak iğneleri daimî olmasa da geçici bir rahatlama hissi oluşturabilmektedir.
Diğer uygulamalar: Her uygulama denenmesine rağmen dizde hissedilen ağrılar son bulmuyorsa kişinin yaşı ve fiziksel bakımdan uygunluk durumuna göre diz protezi uygulamaya konulabilmektedir.
