Doku faktörü nedir ve kaç farklı türü vardır?

Kan pıhtılaşma sürecinin temel tetikleyicisi olan doku faktörü, damar bütünlüğünün bozulduğu durumlarda devreye giren hayati bir proteindir. Hem normal fizyolojik koşullarda hem de çeşitli patolojik durumlarda farklı formlarda karşımıza çıkar. Bu proteinin hücresel yapıda bulunan fizyolojik formundan, dolaşımda serbest halde bulunabilen patolojik formlarına kadar çeşitli tezahürleri mevcuttur.

29 Ekim 2025

Doku Faktörü Nedir?


Doku faktörü (İngilizce: Tissue Factor), aynı zamanda doku tromboplastini veya faktör III olarak da bilinir, kanın pıhtılaşma mekanizmasında kritik bir rol oynayan bir proteindir. Bu protein, vasküler sistemin dışında bulunan hücrelerin (örneğin, düz kas hücreleri, fibroblastlar) yüzeyinde eksprese edilir ve kan damarları hasar gördüğünde kan dolaşımına maruz kalır. Doku faktörü, pıhtılaşma kaskadının dış yolunu başlatarak, kanamanın durdurulması ve yara iyileşmesi sürecinde hayati bir işlev görür. Temel olarak, faktör VII ile etkileşime girerek kompleks oluşturur ve bu da pıhtılaşma faktörlerinin aktivasyonuna yol açar, sonuçta fibrin oluşumu ve pıhtı stabilizasyonu sağlanır.

Doku Faktörü Türleri


Doku faktörü genellikle tek bir ana formda bulunur, ancak farklı bağlamlarda sınıflandırılabilir veya varyasyonları tartışılabilir. Genel olarak, doku faktörünün "türleri" ifadesi, onun fizyolojik ve patolojik durumlardaki rollerine veya bağlamsal farklılıklara işaret eder. İşte ana kategoriler:
  • Fizyolojik (Hücresel) Doku Faktörü: Bu, normal dokularda (örneğin, deri, akciğer, beyin) bulunan ve kan damarı hasarı olmadığında kan dolaşımından izole edilen formdur. Hücre zarına bağlı olarak bulunur ve homeostazı sağlamak için gereklidir.
  • Dolaşımdı (Soluble) Doku Faktörü: Bazı patolojik durumlarda, doku faktörü kan dolaşımında serbest halde bulunabilir; örneğin, enflamasyon, kanser veya ateroskleroz gibi koşullarda. Bu form, anormal pıhtılaşma riskini artırabilir ve trombozla ilişkilendirilir.
  • Alternatif İzformlar veya Varyantlar: Doku faktörü geninin (F3 geni) alternatif uç birleştirmesi sonucu oluşan farklı izoformlar veya mutasyonlar bulunabilir, ancak bunlar klinik olarak nadirdir ve işlevsel farklılıklar gösterebilir. Örneğin, bazı varyantlar pıhtılaşma aktivitesinde değişikliklere neden olabilir.

Toplamda, doku faktörü genellikle üç ana bağlamda ele alınır: fizyolojik, dolaşımdı ve moleküler varyantlar. Bu sınıflandırma, pıhtılaşma bozuklukları, tedaviler ve araştırmalar açısından önem taşır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
İlk soruyu siz sormak istermisiniz?
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
Güncel
Diz Kıkırdak Nakli
Diz Kıkırdak Nakli